ISO 22000 Nedir ?
ISO 22000, gıda sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin kurması gereken gıda güvenliği yönetim sisteminin esaslarını açıklamaktadır. Gıda firmaları, ISO 22000:2018 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi sayesinde gıda güvenliği politikaları geliştirebilmekte veya mevcut politikalarını iyileştirebilmektedir. Bunun yanında yerel ya da uluslararası düzeyde geçerli olan gıda güvenliği yasalarına uygunluk gösterebilmektedir. Faaliyetlerinde ISO 22000 gerekliliklerini gözeten ve standardın öngördüğü faaliyetleri uygulayan şirketler ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Belgesi alabilmektedir. ISO 22000 uluslararası bir standart olup ölçeği fark etmeksizin gıda zincirinde yer alan tüm işletmeleri kapsamaktadır.
ISO 22000:2018 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Kapsamı
Dünya nüfusunun özellikle son birkaç yüzyılda çok hızlı bir şekilde artması gıdaya olan talebi de artmıştır. Bu da gıda tedarik zincirlerinin uzamasına ve karmaşıklaşmasına neden olmuştur. Bu durum zamanla gıda güvenliği sorununu ortaya çıkarmış ve konuyla ilgili uluslararası düzenlemeler zorunlu hale gelmiştir. ISO 22000:2018 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi de bu duruma uluslararası düzeyde bir çözüm sunmak için geliştirilmiştir. Gıda sektöründe faaliyet gösteren şirketler ISO 22000’e uyum sağlayarak gıda güvenliği konusundaki çok önemli bir kurumsal sorumluluğu da yerine getirmiş olmaktadır.
ISO 22000:2018 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi’nde de kalite, çevre, enerji, müşteri ilişkileri, iş sağlığı ve güvenliği vb gibi konularda uygulanan yönetim sistemleriyle benzer ilkeler mevcuttur. Süreç yaklaşımı, müşteri odaklılık, liderlik, çalışan katılımı vb gibi prensiplerin hepsi ISO 22000 için de geçerlidir. Bu standart gıda güvenliği özelinde hazırlandığı için Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktası (HACCP) ilkeleri, gıda güvenliği politikaları, ön koşul programları vb gibi spesifik gereksinimleri de içermektedir.
ISO 22000:2018 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi standardının maddelerini şöyle özetleyebiliriz:
- Kapsam
- Normatif referanslar
- Terimler ve tanımlamalar
- Organizasyon bağlamı: Gıda güvenliği yönetim sisteminin kapsamı, esasları ve işletmeye nasıl uyarlanacağı hakkında bilgiler verilmektedir.
- Liderlik: Üst yönetimin ISO 22000 ile ilgili sorumlulukları, gıda güvenliği politikaları ve organizasyonel roller ve yetkiler anlatılmaktadır.
- Planlama: Gıda güvenliği ile ilgili riskler ve fırsatlar, yönetim sisteminin amacı ve değişikliklerin nasıl planlanacağına bu bölümde yer verilmektedir.
- Destek: ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi’nin uygulanması için kullanılacak kaynaklar, iletişim kanalları ve dokümante edilmiş bilgiler bu bölümde açıklanmaktadır.
- Operasyon: Bu bölümde;
- operasyonel planlama ve kontrol
- ön koşul programları (prps)
- izlenebilirlik sistemi
- acil durum hazırlığı
- tehlike kontrolü
- tehlikle kontrolü ve ön koşul programlarıyla ilgili planların güncellenmesi
- izleme ve ölçüm yapma
- planların doğrulanması
- ürün ve süreçlerle ilgili uygunsuzlukların kontrol edilmesi
gibi konular anlatılmaktadır.
- Performans değerlendirme: Kontrol, ölçüm, analiz ve değerlendirme, iç denetimler ve yönetim gözden geçirme gibi konuların anlatıldığı bölümdür.
- İyileştirme: Bu bölümde, uygunsuzlukların tespiti, düzeltici eylemler, sürekli iyileştirme ve gıda güvenliği yönetim sisteminin güncellenmesi gibi konularda bilgiler aktarılmaktadır.
ISO 22000 Belgesi Nasıl Alınır?
ISO 2200 Belgesi almak isteyen şirketlerin öncelikle standarda uygun bir gıda güvenliği yönetim sistemi kurması gerekmektedir. Daha sonra akredite belgelendirme kuruluşları ile iletişime geçerek ISO 22000 Belgesi başvurusunda bulunmalıdır. Belgelendirme kuruluşu, hazırlanan dokümanlar üzerinden bir ön değerlendirme yaptıktan sonra gıda işletmesinin sahalarına denetçilerini göndererek yerinde denetimler yapmaktadır. ISO 22000 denetimlerinden başarıyla ayrılan şirketlere ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Belgesi verilmektedir.
ISO 22000 Belgesi’nin kapsama alanı oldukça geniştir. ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Belgesi alabilen şirketler şunlardır:
- Gıda üreticileri
- Gıda ürünlerinin paketlenmesi ve ambalajlanması için malzeme üreten işletmeler
- Çiftçiler, yem ve tohum üreticileri
- Gıda takviyesi ve katkı maddesi üreticileri
- Yemek hizmeti veren şirketler
- Toptan veya perakende gıda satan işletmeler
- Gıda depolama, taşıma, dağıtım vb gibi konularda hizmet veren firmalar
- Gıda zincirinde temizlik, sanitasyon, haşere önleme vb gibi konularda hizmet veren şirketler
- Gıda ile teması bulunan ürünleri üreten firmalar
ISO 22000 Belgesi Ne İşe Yarar?
ISO 22000 Belgesi’nin avantajlarını şöyle özetleyebiliriz:
- Güvenli gıda ürünleri veya hizmetleri sunarak hem müşteri talepleri ve memnuniyeti hem de yasal gerekliliklerin sağlanması
- Gıda güvenliğini tehdit eden risklerin kontrol altına alınması, tehlikelerin önlenmesi
- Gıda güvenliği sorunların kaynaklı mali kayıpları en aza indirebilme
- Pazarda rekabet avantajı ve yeni pazarlara girebilme fırsatı elde etme
- Kaliteli ve güvenli gıda ürünlerini piyasaya sunarak ürün geri dönüşlerini ve müşteri şikayetlerini en aza indirme
- Tedarik zincirinde gıda güvenliği farkındalığını artırarak paydaşlara örnek olma ve onların güvenini kazanma
- Şirket içi kaynaklarının en verimli şekilde yönetimini sağlama