ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi

ISO 50001 Nedir?

ISO 50001, enerji yönetimi sağlamak ve enerji performansını sürekli olarak iyileştirmek isteyen kuruluşlar için gerekli kuralları açıklayan bir standarttır. ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi, faaliyet alanı, büyüklüğü veya coğrafi konumu fark etmeksizin tüm kamu ve özel sektör kuruluşları tarafından uygulanabilmektedir. Standardı tüm gereklilikleriyle uygulayan işletmeler ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Belgesi alabilmektedir. ISO 50001, kullanılan enerji türü, miktarı veya enerjinin nerede ve nasıl kullanıldığına bakılmaksızın her sektör, süreç, ürün ve hizmeti kapsamaktadır. ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi tek başına kullanılabildiği gibi ISO 14001 Çevre, ISO 9001 Kalite, ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği gibi diğer yönetim sistemleri ile kolay bir şekilde entegre edilebilmektedir.

ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Kapsamı

Teknolojinin gelişmesi ve dünya nüfusunun artmasına paralel olarak enerji kaynakları da hızlı bir şekilde tükenmeye başlamıştır. Son yıllarda yenilenebilir ve sürdürülebilir enerji kaynakları üzerinde çalışmalar devam etse de aslolan daha az enerji kullanacak sistemler ve uygulamalar geliştirmek ve enerji verimliliğini olabildiğince artırmaktır. ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi de bu kapsamda geliştirilmiş uluslararası bir standart olup kuruluşların kullandıkları enerjiyi en iyi şekilde yönetmelerini sağlamaktadır. ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi işletmelere;

  • enerji politikaları ve hedefleri geliştirmeleri,
  • bu hedeflerin gerçekleştirilmesi için atılması gereken adımları belirlemesi
  • enerji kullanımı ve verimliliği ile ilgili alınacak aksiyonları oluşturması ve
  • tüm bunları ölçülebilir ve yönetilebilir bir sistem çerçevesinde gerçekleştirmesi

konularında destek olmaktadır.

ISO 50001 Standart Maddeleri

ISO 50001 standardının temel maddeleri şunlardır:

  • Kapsam
  • Normatif referanslar
  • Terimler ve tanımlamalar
  • Organizasyon bağlamı: Enerji yönetim sisteminin çerçevesi ve kuruluşun iç ve dış süreçlerine nasıl uygulanacağı ile ilgili bilgiler yer almaktadır.
  • Liderlik: Enerji politikalarının oluşturulması, üst yönetimin ve diğer kademedeki çalışanların sorumlulukları, görev tanımlamaları ve yetkileri açıklanmaktadır.
  • Planlama: Enerji yönetim sistemi ile ilgili risk ve fırsatların tespit edilmesi, enerji esasları, enerji performans göstergeleri, enerji verilerinin toplanması vb gibi konularda açıklamalar yapılmaktadır.
  • Destek: Diğer yönetim sistemlerinde olduğu gibi ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi’nin bu başlığı kaynak yönetimi, kurum içi farkındalık, iletişim ve dokümantasyon konularını açıklamaktadır.
  • Operasyon: Operasyonel planlama ve kontroller, tasarım ve tedarik başlıkları anlatılmaktadır.
  • Performans değerlendirme: Bu başlık içerisinde enerji yönetim sisteminin ne kadar başarılı olduğunu belirlemek için yapılan ölçümler, analizler, kontroller; iç denetimler ve yönetim gözden geçirme süreçleri yer almaktadır.
  • İyileştirme: Uygunsuzlukların belirlenmesi, giderilmesi için geliştirilmesi gereken düzeltici eylemler ve sürekli iyileştirme konuları açıklanmaktadır.

ISO 50001 Belgesi Nasıl Alınır?

ISO 50001 Belgesi almak isteyen işletmeler, öncelikle ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi’ni kurmaları ve bu sistemin doğru bir şekilde çalıştığından emin olmalıdır. Sonraki adımda ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Belgesi almak için akredite belgelendirme kuruluşlarıyla iletişime geçilmelidir. Belgelendirme kuruluşu, başvuru sahibi işletmeden bazı genel dokümanlar ve ISO 50001 kapsamında hazırlanmış birtakım spesifik dokümanlar talep etmektedir. Bu dokümanlar üzerinden genel bir değerlendirme yapan belgelendirme kuruluşları daha sonra ISO 50001 gerekliliklerinin sağlandığından emin olmak için işletme sahalarına bağımsız denetçiler göndermektedir.

Hazırlanan denetim planı doğrultusunda işletmeye gelen denetçiler yerinde incelemeler yapmaktadır. Bir uygunsuzluk tespit edildiği takdirde bunu işletmede konuyla ilgili yetkililere (genelde kalite birimi sorumlularına) raporlamakta ve bunlar için birtakım düzeltici / önleyici faaliyetler gerçekleştirilmesini talep etmektedir. Bu adım da tamamlandıktan sonra denetim süreci de sona ermekte ve kurumun ISO 50001’e entegre olduğu belirlendikten sonra ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Belgesi verilmektedir.

ISO 50001 Belgesinin Faydaları

ISO 50001 Belgesi alan firmaların elde edeceği avantajlardan bazıları şunlardır:

  • Etkin bir enerji yönetim sistemi ile enerji verimliliği artırılmakta ve bu sayede enerji maliyetleri azaltılabilmektedir.
  • ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Belgesi ile birçok yasal düzenlemeye; yerel ve uluslararası düzeyde enerji ile ilgili regülasyonlara çok kolay ve hızlı bir şekilde uyum sağlanabilmektedir.
  • ISO 50001 Belgesi bulunan işletmelere kamu ve özel sektör ihalelerinde de öncelik tanınmakta ve teşvikler verilmektedir.
  • Enerji yönetimi aynı zamanda kurumsal sosyal sorumluluğun bir parçası olduğundan belgelendirme sayesinde paydaşlar nezdinde saygınlık artırılabilmekte ve piyada rekabet avantajı elde edilebilmektedir.
  • Kurumsal karbon ayak izi hesaplama konusunda geliştirilen ISO 14064 ve ISO 14001 çevre yönetim sistemi gibi standartlara ve konuyla ilgili süreçlere daha kolay entegre olunabilmektedir.