AS9100 Belgesi Nedir?
AS9100 Belgesi, havacılık sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin kalite yönetim sistemi gerekliliklerini sağladığı takdirde alabileceği bir sertifikadır. AS9100 havacılık, uzay ve savunma sanayi sektörüne yönelik geliştirilmiş bir standart olup ISO 9001 temelleri üzerine kurulmuştur. ISO 9001 gerekliliklerini ve havacılık sektörüne yönelik özel kalite yönetimi yönergelerini içeren AS9100 dünya çapında geçerli olan bir standarttır. Sektörde faaliyet üretici ve tedarikçi firmalar, AS9100 Belgesi alarak kalite yönetim sisteminin bu standarda uygunluğunu doğrulamış olmaktadır. Havacılık ve uzay ürünleri tasarlayan, geliştiren ve üreten kuruluşlar tarafından kullanılan AS9100 Belgesi günümüzde oldukça yaygın olup çoğu zaman kurumların birbiriyle iş yapmasının çok önemli bir ön koşulu olmaktadır.
AS9100, Uuslararası Havacılık Kalite Grubu’nun (IAQG) hazırladığı bir standarttır. IAQG, Belçika’nın başkenti Brüksel’de, Belçika yasalarına göre faaliyet gösteren ve kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur. IAQG’yi oluşturan ulusal havacılık kalite grupları şunlardır:
- Amerika – AAQG (SAE AS9100)
- Avrupa – EAQG (EN/AS9100)
- Asya/Pasifik – APAQG (JISQ 9100)
- JAQG – Japonya Havacılık ve Uzay Kalite Grubu
- CAQG – Çin Havacılık ve Uzay Kalite Grubu
- KAQG – Kore Havacılık ve Uzay Kalite Grubu
AS9100 Belgesi ve AS9100 standardı ile ilgili şu önemli hususların bilinmesinde fayda vardır:
- AS9000 standartlar serisinde şu üç önemli standart mevcuttur:
- AS9100 – Tasarım, Geliştirme veya İmalat
- AS9110 – Uçak Bakım Kuruluşları
- AS9120 – Elektronik ve donanım gibi bileşenlerin distribütörleri
- Havacılık sektöründe faaliyet gösteren firmalar, kuruluş büyüklüğünden veya çalışan sayısından bağımsız olarak AS9100 Belgesi alabilmektedir.
- Bu standart ve belge, ürün kalitesini tanımlamamaktadır. AS9100 Belgesi, son ürünün müşteri gereksinimlerini karşılaması için süreçlerin kontrol edilmesini gerektirmektedir.
- Akredite belgelendirme kuruluşları, şirketlere üç yıllık bir süre için AS9100’e (ve ISO 9001’e) kayıtlı olduğunu gösteren AS9100 Belgesi vermektedir. AS9100 Belgesi alan bir şirketin ayrıca ISO 9001 Belgesi almasına gerek yoktur.
- Standardın son sürümü 2016 yılında yayınlanan Rev D’dir. ISO 9001 ve geçmiş sürümlerin içerisinde yer alan birçok bilgiyi olduğu gibi kabul Rev D, ayrıca şu konularla ilgili değişiklikleri de içermektedir:
- Sahte parçalarla ilgili düzenlemeler
- İnsan faktörlerinin etkisi
- Ürün güvenliği
- Etik eğitimi
- Tedarikçi izleme
- Satın alma akışı
AS9100 Belgesi Nasıl Alınır?
AS9100 Belgesi almak isteyen bir havacılık şirketinin takip etmesi gereken adımları şöyle sıralayabiliriz:
- Belgelendirme / sertifikasyon kuruluşunun seçilmesi
- Kuruluşun gönderdiği soru formlarının tamamlanması; belgelendirme kuruluşları başvuru sahibi firmayı ve faaliyetlerini tanımak için bu formlar araclığıyla bilgi toplamaktadır
- Fiyat teklifinin hazırlanması; şirketler teknik ve ticari gereksinimlerini karşılayan bir fiyat teklifi aldıklarından emin olduktan sonra teklife onay vermelidir.
- Başvurunun tamamlanması ve belgelendirme programının hazırlanması; bu aşamada başvuru sahibi şirketler belgelendirme kuruluşlarıyla yükümlülükler, gizlilik ve erişim haklarını ana hatlarıyla belirten üç yıllık bir sözleşme yapmaktadır.
- aşama değerlendirmesi; kalite sistemi uygulandıktan sonra, belgelendirme şirketi dokümanları değerlendirmek ve temel uygulamaların yerinde olduğunu doğrulamak için 1. aşama denetimi gerçekleştirmektedir. Buna iç denetimler, yönetim incelemeleri ve performans takibi dahildir.
- aşama veyani belgelendirme denetimi; bu denetimlerde AS9100 denetçileri, kalite yönetim sisteminin uygulamada AS9100 Rev D gerekliliklerine tam olarak uygun olduğunu teyit etmek istemektedir.
- Denetimlerde tespit edilen uygunsuzluklar şirket yönetimine raporlandıktan sonra düzeltici / önleyici faaliyetlerin planlanıp uygulanması gerekmektedir.
- Denetçiler bu faaliyetlerin de uygulandığından emin olduktan sonra başvuru sahibi şirket için AS9100 Belgesi düzenlenebilmektedir.
Belge alındıktan sonra, belgelendirme kuruluşları yıllık veya altı aylık bir gözetim programı oluşturmakta ve uygulamada standardın gerekliliklerinin sürekli olarak karşılandığını takip etmektedir. Üçüncü yılın sonunda tüm sistem yeniden denetlenmek üzere sıfırdan bir belgelendirme süreci başlatılmaktadır.
AS9100 Belgesi Faydaları
AS9100 Belgesi şirketlere ve onların paydaşlarına şu faydaları sağlamaktadır:
- Bu belge, kalite seviyesini yükseltmek ve müşteri beklentilerini karşılamak için dahili süreçlerin iyileştirilmesini sağlar.
- İş süreçlerinin verimliliğini ve firmanın üretkenliğini artırır; bu etki sürekli iyileştirmeler ile kalıcı kale getirilir.
- Ürün güvenliği artar.
- Havacılık endüstrisinde birden fazla değerlendirme yapılması gerekisinimi ortadan kaldırır.
- Şirketin bilançosunu iyileştirir, kârlılığını artırır.
- Markaya olan güvenin artmasını sağlar.
- AS9100 Belgesi bulunan şirketlere ihalelerde ayrıcalık tanınır ve bu şirketler devlet teşviklerinden de faydalanabilir.
- Piyasada rekabet gücü yükselir.