ROHS Belgesi

ROHS Belgesi Nedir?

rohs belgesiROHS Belgesi, elektrikli ve elektronik ürünler içerisinde belirli zararlı maddelerin izin verilen oranlarda kullanıldığını gösteren bir belgedir. ROHS, Tehlikelerin Maddelerin Sınırlandırılması (Restriction of Hazardous Substances) anlamına gelmektedir. Kapsama giren ürünlerin üreticileri ROHS Belgesi alarak ürünlerine CE işareti koyabilmektedir. Bir Avrupa Birliği (AB) yönetmeliği olan ROHS, ülkemizde uyumlaştırılarak yürürlüğe girmiştir. Bu bağlamda, elektrikli ve elektronik ürün üreticileri yasal bir zorunluluğu yerine getirmek, tüketici sağlığını korumak ve çevresel sürdürülebilirlik kapsamında ROHS Belgesi almak zorundadır. Bu belge aynı zamanda bir CE düzenlemesi olduğundan ürünlerin AB pazarında serbest dolaşımını da mümkün kılmaktadır. İlk olarak 2003 yılında yayınlanan ROHS Belgesi direktifi günümüze kadar belirli dönemlerde güncellenmiştir.

Elektrikli ve elektronik ürünler, tasarımı itibariyle içerisinde birçok tehlikeli madde barındırmaktadır. Günlük hayatta hemen her gün kullandığınız televizon, buzdolabı, telefon, bilgisayar, aydınlatma cihazları vb gibi ürünlerin yanı sıra birçok endüstriyel ürün de civa, kadmiyum, kurşun gibi çeşitli tahlikeli maddeleri ihtiva etmektedir. Bu maddeler, hem normal kullanım sırasında doğrudan insana, hayvana veya soluduğumuz havaya etki etmekte hem de kullanım ömrünü tamamladıktan ve atık haline geldikten sonra çevre üzerinde olumsuz etki yaratabilmektedir. ROHS direktifi de bu maddelerin kullanımını sınırlamakta ve bu kapsamda üreticilerin uyması gereken usul ve esasları açıklamaktadır. Direktifin gerekliliklerini yerine getiren üreticiler ROHS Belgesi alarak ürünlerinin tehlikeli maddeleri sadece izin verilen miktarlarda içerdiğini doğrulamaktadır.

ROHS direktifinin ilk sürümü 2003 yılında 2002/95/EC olarak yayınlanmıştır. 2011 yılında ise bu direktif güncellenerek 2011/65/EU olmuştur. Daha sonra yayınlanan 2015/863 sayılı AB direktifi de bir önceki direktifin kapsamını genişleten; elektrikli ve elektronik ekipmanlarda kullanılmaması gereken tehlikeli maddelerin sayısını artıran bir yönetmelik olmuştur.

ROHS Belgesi almak isteyen bir üretici, ürünlerinin şu maddeleri sadece belirtilen oranlarda içerdiğini beyan etmektedir:

  • Kadmiyum – 0,01
  • Kurşun – 0,1
  • Cıva – 0,1
  • Krom (Cr+6) – 0,1
  • Polibromlu bifeniller (PBB) – 0,1
  • Polibromlu difenil eterler (PBDE) – 0,1
  • Bis (2-etilheksil) ftalat (DEHP) – 0,1
  • Butil benzil ftalat (BBP) – 0,1
  • Dibutil ftalat (DBP) – 0,1
  • Diizobutil ftalat (DIBP) – 0,1

DEHP, BBP, DBP ve DIBP maddeleri ROHS kapsamına son yapılan düzenleme ile beraber girmiştir.

ROHS Belgesi Hangi Ürünleri Kapsar?

ROHS Belgesi, şu ürünler için verilmektedir:

  • Büyük ev aletleri; buzdolabı, çamaşır makinesi, klima vs
  • Küçük ev aletleri; saç kuruma makineleri, kahve makineleri vs
  • Bilgisayar ve iletişim ekipmanları; yazıcı, fotokopi, telefon, uydu vs
  • Tüketici elektroniği; televizyonlar, video kameralar, DVD oynatıcılar vs
  • Aydınlatma ürünleri; lambalar, armatürler, ampuller vs
  • Elektrikli aletler; matkap, elektrikli testere vs
  • Oyuncaklar, spor ekipmanları ve eğlence ürünleri
  • Tıbbi / medikal cihazlar
  • İzleme ve kontrol ekipmanları; termostatlar, sensörler, dedektörler vs
  • Dispenser; otomatlar, ATM’ler vs

Askeri amaçlarla kullanılan ürünler; teleskop, uzay aracı vb gibi uzay çalışmalarında kullanılan ürünler, ulaşım ekipmanları, piller, fotovoltaik paneller, büyük ölçekli sabit endüstriyel aletler gibi ürünler ROHS direktifininin kapsamı dışındadır.

ROHS Belgesi Nasıl Alınır?

ROHS Belgesi almak için izlenen süreç CE belgelendirme süreçleri ile büyük ölçüde aynıdır. Bu bağlamda, bir işletmenin ROHS Belgesi alması için özetle şu adımları takip etmesi gerekmektedir:

  • Belgelendirme kuruluşuna başvuru yapma
  • Ürün testleri; ROHS direktifinde belirtilen ürünler ve kullanım oranlarının belirlenmesi için bağımsız laboratuvarlarda yapılan testler
  • Üretim süreçlerinin yerinde denetlenmesi
  • Dokümantasyon; diğer CE belgelendirme süreçlerinde olduğu gibi üreticilerin ROHS Belgesi alabilmesi için bir teknik dosya hazırlaması gerekmektedir. Teknik dosya içerisinde; ürün tasarımı, yapılan test ve risk analizlerinin sonuçları, üretim talimatları, üretici firma bilgileri, referans olarak kabul edilen standartlar vs yer almalıdır.
  • Sertifikasyon beyanı; tüm adımları başarıyla tamamlayan üreticilere ROHS uygunluk beyanı / ROHS Belgesi verilmektedir.

ROHS Belgesi Ne İşe Yarar ?

ROHS Belgesi’nin sağladığı faydaları şöyle özetleyebiliriz:

  • ROHS direktifine uyum sağlayarak insan sağlığının korunmasına yönelik çok önemli bir adım atılmaktadır.
  • Çevreye duyarlı ürünler geliştirilerek önemli bir çevresel sürdürülebilirlik misyonu yerine getirilmektedir.
  • Belgeli ürünler bir bakıma geri dönüştürülebilir olduğundan kullanım ömrünü tamamlayan elektrikli ve elektronik ekipmanlar, içerisinde tehlikeli madde bulunmadığı için yeniden değerlendirilebilir.
  • Üreticiler ROHS Belgesi alarak piyasadaki rekabet gücünü ve marka prestijini yükseltebilmektedir.
  • Avrupa pazarına çok daha hızlı ve kolay bir şekilde ürün sunulabilmektedir.
  • Söz konusu ürünlerle ilgili diğer yasal düzenlemelere de kolaylıkla uyum sağlanabilmektedir.